Skip to main content

Sleeplessness: (Insomnia): Causes | Symptoms | Naturopathy treatment for Insomnia

The first question what is insomnia? Insomnia means not being able to sleep, that is, complete lack of sleep. Due to insomnia, a person is deprived of mental rest, as a result of which his routine gets affected. When insomnia becomes a habit, it becomes a serious health problem. The amount of sleep required varies from person to person. For example, 18 to 20 hours of sleep is considered best for a small child. But as age increases, it decreases and for an adult, 7 to 8 hours of sleep per day is sufficient. If the sleep is deep then even 4 to 5 hours are sufficient. Sleep is an essential element for the rest of the body, and a necessary condition for the again recovery of energy. Sleep gives us relief from stress. But if there is no sleep, it gives rise to many problems. There can be many reasons for this disease.

insomnia: sleeplessness

What causes insomnia:

Poisoning of blood due to diseases like constipation, Doing more brain work, Eating more food before going to sleep, Little or no physical exertion, Get ill, Sleeping in a new location, Lack of proper arrangement of light and pure air in the room, Sleeping of many men in the same room, Cots and beds etc. being dirty and full of bedbugs, Consumption of tea-coffee, Sleeping with your mouth covered, Physical and mental stimulation, Noisy environment, Worrying more, Full of excitement and self indulgence etc. causes insomnia.

Domestic worries are the usual cause. Over-excitement, ill-health, or depression may also be the causes.

Sometimes withdrawal of sleeping tablets also leads to this problem. Even if one consumes stimulants such as caffeine late in the evening, he may be susceptible to this problem.

Symptoms of Insomnia:

1. Sleeplessness

2. Restlessness

3. Headache

4. Heaviness in the head

5. Pain in the eyes

6. Different types of thoughts come

7. Not getting interested in any work

Not everybody however requires the same amount of sleep. On an average 8 hours sleep is ideal, but some persons need more and others far less.

insomnia treatment

How to cure insomnia?

Tips for treatment of Insomnia:

How should people combat insomnia? First of all, try your best to remove the causes that cause insomnia.

1. Reading a book written on a difficult subject before going to sleep helps one to fall asleep quickly.

2. Reducing the amount of salt in the food also makes it easier to fall asleep.

3. Free the mind from all kinds of worries before sleeping.

4. Make it a rule to sleep at the right time every day.

5. One should eat pure and natural food which purifies the blood.

6. Tie a wet strip of cloth on the waist and neck before sleeping.

7. Both bath and hot water intake before sleeping are helpful in getting sleep.

8. Lying in a tub filled with lukewarm water for 15-30 minutes before sleeping or taking a spine bath is an effective treatment for insomnia.

9. Early morning walk on the wet grass

10. To induce sleep, artificial sleep medicine should not be used at all.

Naturopathy treatment for Insomnia:

First of all stress and diet should be controlled and the habit of "Ushapan" (drink water in the morning on an empty stomach) should be inculcated. More and more Rasaahar (juice diet) should be eaten. Constipation should not be allowed. To remove constipation, apply clay strip on the pendu for 15 to 20 minutes daily. 

Take Kati bath (hip bath) and enema. Take hot foot bath daily. Take the wet bandage of the waist twice a day. Take (geelee lapet) wet wrap and steam bath for the whole body once a week.Take a normal full plunge bath for a long time at night. 

Sunlight should be consumed in the morning and fasting and juice diet should be followed strictly. In addition to this wind bath or walking is very beneficial. Use more fiber rich foods. Yogic breathing is especially beneficial.

Home Remedies for Insomnia

Green Coriander in the form of 15ml of its expressed juice, well mixed with sugar and water induces sleep. Since lack of physical activity seems to be one of the causes, regular exercise helps relieve sleeplessness to a great extent.

Yogasans for Insomnia

Among the asanas, perform Suryanamaskar, Paschimottanasana, Ushtrasana, Makarasana, Dhanurasana, Halasana, Sarvangasana.

Pranayamas for Insomnia

In Pranayamas Sheetli, Kapalbhati and Nadishodhan, followed by Yognidra for half an hour. 

Avoid sleeping in the afternoon and practice early rising.

DIABETES: NaturopathyTreatment

Weight loss tips 

SkinCare Basics 


Comments

Popular posts from this blog

Sidh Sidhant Paddhati PDF in Hindi Download Free

рд╕िрдж्рдз рд╕िрдж्рдзांрдд рдкрдж्рдзрддि рд╕िрдж्рдз - рдЕрд░्рдеाрдд -  рдпोрдЧी , рдорд╣ाрди рдкुрд░ुрд╖ рд╕िрдж्рдзांрдд -  рдЕрд░्рдеाрдд् - рдиिрд╢्рдЪिрдд рдордд    рдкрдж्рдзрддि - рдЕрд░्рдеाрдд् - рдоाрд░्рдЧ

рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд░िрдЪрдп

рдк्рд░рдердо рдЙрдкрджेрд╢- рдкिрдг्рдб рдЙрдд्рдкрддि рд╡िрдЪाрд░ рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рдЕрдз्рдпाрдп - 2 (рдкिрдг्рдб рд╡िрдЪाрд░) рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдиौ рдЪрдХ्рд░ो рдХे рдиाрдо 1. рдм्рд░рд╣рдордЪрдХ्рд░ - рдоूрд▓ाрдзाрд░ рдоे рд╕्рдеिрдд рд╣ै, рдХाрдордиाрдУं рдХी рдкूрд░्рддि рд╣ोрддी рд╣ैं। 2. рд╕्рд╡ाрдзिрд╖्рдаाрди рдЪрдХ्рд░ - рдЗрд╕рд╕े рд╣рдо рдЪीрдЬो рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ै। 3. рдиाрднी рдЪрдХ्рд░ - рд╕िрдж्рдзि рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। 4. рдЕрдиाрд╣рдд рдЪрдХ्рд░ - рд╣ृрджрдп рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддा рд╣ै। 5. рдХрдг्рдардЪрдХ्рд░ - рд╡िрд╢ुрдж्рдзि-рд╕ंрдХрд▓्рдк рдкूрд░्рддि, рдЖрд╡ाрдЬ рдордзुрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। 6. рддाрд▓ुрдЪрдХ्рд░ -  рдШрдЯिрдХा рдоें, рдЬिрд╣्рд╡ा рдХे рдоूрд▓ рднाрдЧ рдоें,  рд▓рдп рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। 7. рдн्рд░ुрдЪрдХ्рд░ -     рдЖрдЬ्рдЮा рдЪрдХ्рд░ - рд╡ाрдгी рдХी рд╕िрдж्рдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। 8. рдиिрд░्рд╡ाрдгрдЪрдХ्рд░ - рдм्рд░рд╣рдорд░рди्рдз्рд░, рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░ाрд░ рдЪрдХ्рд░, рдоोрдХ्рд╖ рдк्рд░ाрдк्рддि 9. рдЖрдХाрд╢ рдЪрдХ्рд░ - рд╕рд╣рд╕्рдд्рд░ाрд░рдЪрдХ्рд░ рдХे рдКрдкрд░,  рднрдп- рдж्рд╡ेрд╖ рдХी рд╕рдоाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕िрдж्рдз-рд╕िрдж्рдзांрдд-рдкрдж्рдзрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ोрд╣рд▓ рдЖрдзाрд░ (1) рдкाрджांрдЧुрд╖्рда рдЖрдзाрд░ (2) рдоूрд▓ाрдзाрд░ (3) рдЧुрджाрдж्рд╡ाрд░ рдЖрдзाрд░ (4) рдоेрдж् рдЖрдзाрд░ (5) рдЙрдб्рдбिрдпाрди рдЖрдзाрд░ (6) рдиाрднी рдЖрдзाрд░ (7) рд╣ृрджрдпाрдзाрд░ (8) рдХрдг्рдаाрдзाрд░ (9) рдШрдЯिрдХाрдзाрд░ (10) рддाрд▓ु рдЖрдзाрд░ (11) рдЬिрд╣्рд╡ा рдЖрдзाрд░ (12) рдн्рд░ूрдордз्рдп рдЖрдзाрд░ (13) рдиाрд╕िрдХा рдЖрдзाрд░ (14) рдиाрд╕ाрдоूрд▓ рдХрдкाрдЯ рдЖрдзाрд░ (15) рд▓рд▓ाрдЯ рдЖрдзाрд░ (16) рдм्рд░рд╣рдорд░ंрдз्рд░ рдЖрдзाрд░ рд╕िрдж्рдз...

рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд "рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо" -- рд╡िрдзि, рд▓ाрдн рдПрд╡ं рд╕ाрд╡рдзाрдиिрдпाँ

рдШेрд░рдг्рдб рд╕ंрд╣िрддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдШेрд░рдг्рдбрд╕ंрд╣िрддा рдоें рдорд╣рд░्рд╖ि рдШेрд░рдг्рдб рдиे рдЖрда рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо (рдХुрдо्рднрдХो) рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рд╣ै । рдк्рд░ाрдг рдХे рдиिрдпрди्рдд्рд░рдг рд╕े рдорди рдиिрдпрди्рдд्рд░िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕрдд: рдк्рд░ाрдпाрдпाрдо рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдмрддाрдИ рдЧрдИ рд╣ै। рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдХी рднांрддि рдк्рд░ाрдгाрдпाрдоों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдШेрд░рдг्рдбрд╕ंрд╣िрддा рдоें рднी рдЖрда рдмрддाрдИ рдЧрдИं рд╣ै рдХिрди्рддु рджोрдиो рдоें рдеोрдбा рдЕрди्рддрд░ рд╣ै। рдШेрд░рдг्рдбрд╕ंрд╣िрддा рдоे рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै- рд╕рд╣िрдд: рд╕ूрд░्рдпрднेрджрд╢्рдЪ рдЙрдЬ्рдЬाрдпी рд╢ीрддрд▓ी рддрдеा। рднрд╕्рдд्рд░िрдХा рдн्рд░ाрдорд░ी рдоूрд░्рдЪ्рдЫा рдХेрд╡рд▓ी рдЪाрд╖्рдЯрдХुрдо्рднрдХा।। (рдШे.рд╕ं0 5 / 46) 1. рд╕рд╣िрдд, 2. рд╕ूрд░्рдп рднेрджрди, 3. рдЙрдЬ्рдЬाрдпी, 4. рд╢ीрддрд▓ी, 5. рднрд╕्рдд्рд░िрдХा, 6. рдн्рд░ाрдорд░ी, 7. рдоूрд░्рдЪ्рдЫा рддрдеा 8. рдХेрд╡рд▓ी рдпे рдЖрда рдХुрдо्рднрдХ (рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо) рдХрд╣े рдЧрдП рд╣ैं। рдк्рд░ाрдгाрдпाрдоों рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╣рд▓्рдХाрдкрди рдЖрддा рд╣ै। 1. рд╕рд╣िрдд рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо - рд╕рд╣िрдд рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рджो рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╣ोрддे рд╣ै (i) рд╕ंрдЧрд░्рдн рдФрд░ (ii) рдиिрдЧрд░्рдн । рд╕рдЧрд░्рдн рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдоें рдмीрдЬ рдорди्рдд्рд░ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैँ। рдФрд░ рдиिрдЧрд░्рдн рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдмीрдЬ рдорди्рдд्рд░ рд░рд╣िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। (i) рд╕рдЧрд░्рдн рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо- рдЗрд╕рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рд▓िрдпे рдкрд╣рд▓े рдм्рд░рд╣्рдоा рдкрд░ рдз्рдпाрди рд▓рдЧाрдиा рд╣ै, рдЙрди рдкрд░ рд╕рдЬрдЧрддा рдХो рдХेрди्рдж्рд░िрдд рдХрд░рддे рд╕рдордп рдЙрди्рд╣ें рд▓ाрд▓ рд░ंрдЧ рдоें рджेрдЦрдиा рд╣ै рддрдеा рдпрд╣ рдХрд▓्рдкрдиा рдХрд░рдиी рд╣ै рдХि рд╡े рд▓ाрд▓ рд╣ै рдФрд░ рд░рдЬрд╕ рдЧुрдгों рд╕े...

рдХрдаोрдкрдиिрд╖рдж

рдХрдаोрдкрдиिрд╖рдж (Kathopanishad) - рдпрд╣ рдЙрдкрдиिрд╖рдж рдХृрд╖्рдг рдпрдЬुрд░्рд╡ेрдж рдХी рдХрда рд╢ाрдЦा рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдЖрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рджो рдЕрдз्рдпाрдп рд╣ैं рдЬिрдирдоें 3-3 рд╡рд▓्рд▓िрдпाँ рд╣ैं। рдкрдж्рдпाрдд्рдордХ рднाрд╖ा рд╢ैрд▓ी рдоें рд╣ै। рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд╖рдп- рдпोрдЧ рдХी рдкрд░िрднाрд╖ा, рдирдЪिрдХेрддा - рдпрдо рдХे рдмीрдЪ рд╕ंрд╡ाрдж, рдЖрдд्рдоा рдХी рдк्рд░рдХृрддि, рдЖрдд्рдоा рдХा рдмोрдз, рдХрдаोрдкрдиिрд╖рдж рдоें рдпोрдЧ рдХी рдкрд░िрднाрд╖ा :- рдк्рд░ाрдг, рдорди рд╡ рдЗрди्рджिрдпों рдХा рдПрдХ рд╣ो рдЬाрдиा, рдПрдХाрдЧ्рд░ाрд╡рд╕्рдеा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрдиा, рдмाрд╣्рдп рд╡िрд╖рдпों рд╕े рд╡िрдоुрдЦ рд╣ोрдХрд░ рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХा рдорди рдоें рдФрд░ рдорди рдХा рдЖрдд्рдоा рдоे рд▓рдЧ рдЬाрдиा, рдк्рд░ाрдг рдХा рдиिрд╢्рдЪрд▓ рд╣ो рдЬाрдиा рдпोрдЧ рд╣ै। рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХी рд╕्рдеिрд░ рдзाрд░рдгा рдЕрд╡рд╕्рдеा рд╣ी рдпोрдЧ рд╣ै। рдЗрди्рдж्рд░िрдпों рдХी рдЪंрдЪрд▓рддा рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕्рдеिрд░ рдХрд░рдиा рд╣ी рдпोрдЧ рд╣ै। рдХрдаोрдкрдиिрд╖рдж рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। “рд╕्рдеिрд░ाрдо рдЗрди्рдж्рд░िрдп рдзाрд░рдгाрдо्‌” .  рдирдЪिрдХेрддा-рдпрдо рдХे рдмीрдЪ рд╕ंрд╡ाрдж (рдХрд╣ाрдиी) - рдирдЪिрдХेрддा рдкुрдд्рд░ рд╡ाрдЬрд╢्рд░рд╡ा рдПрдХ рдмाрд░ рд╡ाрдЬрд╢्рд░рд╡ा рдХिрд╕ी рдХो рдЧाрдп рджाрди рджे рд░рд╣े рдеे, рд╡ो рдЧाрдп рдмिрдиा рджूрдз рд╡ाрд▓ी рдеी, рддрдм рдирдЪिрдХेрддा ( рд╡ाрдЬрд╢्рд░рд╡ा рдХे рдкुрдд्рд░ ) рдиे рдЯोрдХा рдХि рджाрди рдоें рддो рдЕрдкрдиी рдк्рд░िрдп рд╡рд╕्рддु рджेрддे рд╣ैं рдЖрдк рдпे рдмिрдиा рджूрдз рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рдЧाрдп рдХ्рдпो рджाрди рдоें рджे рд░рд╣े рд╣ै। рд╡ाрдж рд╡िрд╡ाрдж рдоें рдирдЪिрдХेрддा рдиे рдХрд╣ा рдЖрдк рдоुрдЭे рдХिрд╕े рджाрди рдоें рджेрдЧे, рддрдм рдкिрддा рд╡ाрдЬрд╢्рд░рд╡ा рдХो рдЧुрд╕्рд╕ा рдЖрдпा рдФрд░ рдЙрд╕рдиे рдирдЪिрдХेрддा рдХो рдХрд╣ा рдХि рддुрдо ...

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╖рдЯ्рдХрд░्рдо

рд╣рдардк्рд░рджीрдкिрдХा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╖рдЯ्рдХрд░्рдо рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рд╣рдардпोрдЧ рдХे рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЧ्рд░рди्рдеों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ैं। рдЗрд╕ рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд░рдЪрдпिрддा рдпोрдЧी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рд╣ैं। рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдХे рдж्рд╡िрддीрдп рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рд╖рдЯрдХрд░्рдоों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╖рдЯрдХрд░्рдоों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо  рдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं - рдзौрддिрд░्рдмрд╕्рддिрд╕्рддрдеा рдиेрддिрд╕्рдд्рд░ाрдЯрдХं рдиौрд▓िрдХं рддрдеा।  рдХрдкाрд▓рднाрддिрд╢्рдЪैрддाрдиि рд╖рдЯ्рдХрд░्рдоाрдгि рдк्рд░рдЪрдХ्рд╖рддे।। (рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा-2/22) рдЕрд░्рдеाрдд- рдзौрддि, рдмрд╕्рддि, рдиेрддि, рдд्рд░ाрдЯрдХ, рдиौрд▓ि рдФрд░ рдХрдкाрд▓рднोंрддि рдпे рдЫ: рдХрд░्рдо рд╣ैं। рдмुрдж्рдзिрдоाрди рдпोрдЧिрдпों рдиे рдЗрди рдЫः рдХрд░्рдоों рдХो рдпोрдЧрдоाрд░्рдЧ рдоें рдХрд░рдиे рдХा рдиिрд░्рджेрд╢ рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрди рдЫрд╣ рдХрд░्рдоों рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЧрдЬрдХрд░рдгी рдХा рднी рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╡ैрд╕े рдЧрдЬрдХрд░рдгी рдзौрддिрдХрд░्рдо рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╣ी рдЖ рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрдирдХा рд╡рд░्рдгрди рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╣ै 1. рдзौрддि-  рдзौँрддि рдХ्рд░िрдпा рдХी рд╡िрдзि рдФрд░  рдЗрд╕рдХे рд▓ाрдн рдПрд╡ं рд╕ाрд╡рдзाрдиी- рдзौँрддिрдХрд░्рдо рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдХेрд╡рд▓ рд╡рд╕्рдд्рд░ рдзौрддि рдХा рд╣ी рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдзौрддि рдХ्рд░िрдпा рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдпोрдЧी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं- рдЪрддुрд░ंрдЧुрд▓ рд╡िрд╕्рддाрд░ं рд╣рд╕्рддрдкंрдЪрджрд╢ाрдпрддрдо। . рдЧुрд░ूрдкрджिрд╖्рдЯрдоाрд░्рдЧेрдг рд╕िрдХ्рддं рд╡рд╕्рдд्рд░ं рд╢рдиैрд░्рдЧрд╕ेрдд्।।  рдкुрдиः рдк्рд░рдд्рдпाрд╣рд░ेрдЪ्рдЪैрддрджुрджिрддं рдз...

"рдЪрдХ्рд░ " - рдоाрдирд╡ рд╢рд░ीрд░ рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░

7 Chakras in Human Body рд╣рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ рдоें рдк्рд░ाрдг рдКрд░्рдЬा рдХा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдиाрдб़ी рдХे рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдоाрд░्рдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै। рдФрд░ рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдмिрди्рджु рдкрд░ рдЗрд╕рдХा рд╕ंрдЧрдо рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдмिрди्рджु рдк्рд░ाрдг рдЕрдерд╡ा рдЖрдд्рдоिрдХ рд╢рдХ्рддि рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рд╣ोрддे рд╣ै। рдпोрдЧ рдоें рдЗрди्рд╣ें рдЪрдХ्рд░ рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЪрдХ्рд░ рд╣рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ рдоें рдКрд░्рдЬा рдХे рдкрд░िрдкрде рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдкрд░िрдкрде рдоेрд░ूрджрдг्рдб рдоें рд╣ोрддा рд╣ै। рдЪрдХ्рд░ рдЙрдЪ्рдЪ рддрд▓ों рд╕े рдКрд░्рдЬा рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддे рд╣ै рддрдеा рдЙрд╕рдХा рд╡िрддрд░рдг рдорди рдФрд░ рд╢рд░ीрд░ рдХो рдХрд░рддे рд╣ै। 'рдЪрдХ्рд░' рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде-  'рдЪрдХ्рд░' рдХा рд╢ाрдм्рджिрдХ рдЕрд░्рде рдкрд╣िрдпा рдпा рд╡ृрдд्рдд рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рд╢рдм्рдж рдХा рдпौрдЧिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЕрд░्рде рдЪрдХ्рд░рд╡ाрдд рдпा рднँрд╡рд░ рд╕े рд╣ै। рдЪрдХ्рд░ рдЕрддीрди्рдж्рд░िрдп рд╢рдХ्рддि рдХेрди्рдж्рд░ों рдХी рдРрд╕ी рд╡िрд╢ेрд╖ рддрд░ंрдЧे рд╣ैं, рдЬो рд╡ृрдд्рддाрдХाрд░ рд░ूрдк рдоें рдЧрддिрдоाрди рд░рд╣рддी рд╣ैं। рдЗрди рддрд░ंрдЧों рдХो рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╣рд░ рдЪрдХ्рд░ рдХी рдЕрдкрдиी рдЕрд▓рдЧ рддрд░ंрдЧ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рдЪрдХ्рд░ рдХी рддрд░ंрдЧрдЧрддि рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд▓рдЧ рдЕрд▓рдЧ рд░ंрдЧ рдХो рдШूрд░्рдгрдирд╢ीрд▓ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЗрди्рд╣ें рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдпोрдЧिрдпों рдиे рдЧрд╣рди рдз्рдпाрди рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдЪрдХ्рд░ों рдХो рд╡िрднिрди्рди рджрд▓ों рд╡ рд░ंрдЧों рд╡ाрд▓े рдХрдорд▓ рдкुрд╖्рдк рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдпोрдЧрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдоें рдЗрди рдЪрдХ्рд░ों рдХो 'рд╢рд░ीрд░ рдХा рдХрдорд▓ рдкुрд╖्рдк” рдХрд╣ा рдЧ...

Teaching Aptitude MCQ in hindi with Answers

  рд╢िрдХ्рд╖рдг рдПрд╡ं рд╢ोрдз рдЕрднिрдпोрдЧ्рдпрддा Teaching Aptitude MCQ's with Answers Teaching Aptitude mcq for ugc net, Teaching Aptitude mcq for set exam, Teaching Aptitude mcq questions, Teaching Aptitude mcq in hindi, Teaching aptitude mcq for b.ed entrance Teaching Aptitude MCQ 1. рдиिрдо्рди рдоें рд╕े рдХौрди рд╕ा рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै ? (1) рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ूрдЪрдиाрдпें рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा (2) рдЫाрдд्рд░ों рдХी рдЪिрди्рддрди рд╢рдХ्рддि рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा (3) рдЫाрдд्рд░ों рдХो рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ рд▓िрдЦрд╡ाрдиा (4) рдЫाрдд्рд░ों рдХो рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиा   2. рдиिрдо्рди рдоें рд╕े рдХौрди рд╕ी рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╡िрдзि рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ै ? (1) рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрди рдПрд╡ं рд╢्рд░ुрддिрд▓ेрдЦрди (2) рд╕ंрдЧोрд╖्рдаी рдПрд╡ं рдкрд░िрдпोрдЬрдиा (3) рд╕ंрдЧोрд╖्рдаी рдПрд╡ं рд╢्рд░ुрддिрд▓ेрдЦрди (4) рд╢्рд░ुрддिрд▓ेрдЦрди рдПрд╡ं рджрдд्рддрдХाрд░्рдп   3. рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि - (1) рдЗрд╕рд╕े рд╢िрдХ्рд╖рдгрдХाрд░्рдп рд░ुрдЪिрдХрд░ рдмрдирддा рд╣ै (2) рдЗрд╕рд╕े рд╢िрдХ्рд╖рдгрдХाрд░्рдп рдЫाрдд्рд░ों рдХे рдмोрдз рд╕्рддрд░ рдХा рдмрдирддा рд╣ै (3) рдЗрд╕рд╕े рдЫाрдд्рд░ों рдХा рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ै (4) рд╡рд╣ рдЗрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै   4. рд╢िрдХ्рд╖рдг рдХा рдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ोрдиा рдХिрд╕ рдм...

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдХो рдХुрдо्рднрдХ рдХрд╣ा рд╣ै, рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी рдиे рдк्рд░ाрдгाрдпाрдоों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рд╣ै - рд╕ूрд░्рдпрднेрджрдирдоुрдЬ्рдЬाрдпी рд╕ीрдд्рдХाрд░ी рд╢ीрддрд▓्рд░ी рддрдеा।  рднрд╕्рдд्рд░िрдХा рдн्рд░ाрдорд░ी рдоूрд░्рдЪ्рдЫा рдк्рд▓ाрд╡िрдиीрдд्рдпрд╖्рдЯрдХुंрдо्рднрдХा:।। (рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा- 2/44) рдЕрд░्рдеाрдд् - рд╕ूрд░्рдпрднेрджрди, рдЙрдЬ्рдЬाрдпी, рд╕ीрдд्рдХाрд░ी, рд╢ीрддрд▓ी, рднрд╕्рдд्рд░िрдХा, рдн्рд░ाрдорд░ी, рдоूрд░्рдЫा рдФрд░ рдк्рд▓ाрд╡िрдиी рдоें рдЖрда рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдХुрдо्рднрдХ (рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо) рд╣ै। рдЗрдирдХा рд╡рд░्рдгрди рдйिрдо्рди рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै 1. рд╕ूрд░्рдпрднेрджी рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо - рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╕ूрд░्рдпрднेрджрди рдпा рд╕ूрд░्рдпрднेрджी рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо рдХा рд╡рд░्рдгрди рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै - рдЖрд╕рдиे рд╕ुрдЦрджे рдпोрдЧी рдмрджрдз्рд╡ा рдЪैрд╡ाрд╕рдиं рддрддः।  рджрдХ्рд╖рдиाрдб्рдпा рд╕рдоाрдХृрд╖्рдп рдмрд╣िрд╕्рдеं рдкрд╡рди рд╢рдиै:।।  рдЖрдХेрд╢ाрджाрдирдЦाрдЧ्рд░ाрдЪ्рдЪ рдиिрд░ोрдзाрд╡рдзि рдХ्рд░ुंрднрдпेрдд। рддрддः рд╢рдиैः рд╕рд╡्рдп рдиाрдб्рдпा рд░ेрдЪрдпेрдд् рдкрд╡рди рд╢рдиै:।। (рд╣.рдк्рд░. 2/48/49) рдЕрд░्рдеाрдд- рдкрд╡िрдд्рд░ рдФрд░ рд╕рдорддрд▓ рд╕्рдеाрди рдоें рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдЖрд╕рди рдмिрдЫाрдХрд░ рдЙрд╕рдХे рдКрдкрд░ рдкрдж्рдоाрд╕рди, рд╕्рд╡рд╕्рддिрдХाрд╕рди рдЖрджि рдХिрд╕ी рдЖрд╕рди рдоें рд╕ुрдЦрдкूрд░्рд╡рдХ рдоेрд░ुрджрдг्рдб, рдЧрд░्рджрди рдФрд░ рд╕िрд░ рдХो рд╕ीрдзा рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдмैрдаेै। рдлिрд░ рджाрд╣िрдиे рдиाрд╕ाрд░рди्рдз्рд░ рдЕрд░्рдеाрдд рдкिंрдЧрд▓ा рдиाрдбी рд╕े рд╢рдиैः рд╢рдиैः рдкूрд░рдХ рдХрд░ें। рдЖрдн्рдпрди्рддрд░ рдХुрдо्рднрдХ рдХрд░ें। рдХुрдо्рднрдХ рдХे рд╕рдордп рдоूрд▓рдмрди्рдз рд╡ рдЬाрд▓рди्рдзрд░рдмрди्рдз рд▓рдЧा рдХрд░ рд░рдЦें।  рдпрдеा рд╢рдХ्рддि рдХुрдо्рднрдХ рдХे рдк...

Yoga MCQ Questions Answers in Hindi

 Yoga multiple choice questions in Hindi for UGC NET JRF Yoga, QCI Yoga, YCB Exam рдиोрдЯ :- рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рдирдкрдд्рд░ рдоें (25) рдмрд╣ुрд╕ंрдХрд▓्рдкीрдп рдк्рд░рд╢्рди рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдк्рд░рд╢्рди рдХे рджो (2) рдЕंрдХ рд╣ै। рд╕рднी рдк्рд░рд╢्рди рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп ।   1. рдХिрд╕ рдЙрдкрдиिрд╖рдж्‌ рдоें рдУंрдХाрд░ рдХे рдЪाрд░ рдЪрд░рдгों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै? (1) рдк्рд░рд╢्рдиोрдкрдиिрд╖рдж्‌         (2) рдоुрдг्рдбрдХोрдкрдиिрд╖рдж्‌ (3) рдоाрдг्рдбूрдХ्рдпोрдкрдиिрд╖рдж्‌  (4) рдХрдаोрдкрдиिрд╖рдж्‌ 2 рдпोрдЧ рд╡ाрд╕िрд╖्рда рдоें рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоें рд╕े рдХिрд╕ рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै? (1) рдЬ्рдЮाрди рдпोрдЧ  (2) рдоंрдд्рд░ рдпोрдЧ  (3) рд░ाрдЬрдпोрдЧ  (4) рднрдХ्рддि рдпोрдЧ 3. рдкुрд░ुрд╖ рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоें рд╕े рдХिрд╕ рджрд░्рд╢рди рдХी рджो рдоुрдЦ्рдп рдЕрд╡рдзाрд░рдгाрдПं рд╣ैं ? (1) рд╡ेрджांрдд           (2) рд╕ांрдЦ्рдп (3) рдкूрд░्рд╡ рдоीрдоांрд╕ा (4) рд╡ैрд╢ेрд╖िрдХ 4. рдиिрдо्рдиांрдХिрдд рдоें рд╕े рдХौрди-рд╕ी рдиाрдб़ी рджрд╕ рдоुрдЦ्рдп рдиाрдбिрдпों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै? (1) рдЕрд▓рдо्рдмुрд╖ा  (2) рдХुрд╣ू  (3) рдХूрд░्рдо  (4) рд╢ंрдЦिрдиी 5. рдпोрдЧрд╡ाрд╕िрд╖्рдаाрдиुрд╕ाрд░ рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоें рд╕े рдХ्рдпा рдЬ्рдЮाрдирднूрдоिрдХा рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдирд╣ीं рдЖрддा рд╣ै? (1) рд╢ुрднेрдЪ्рдЫा (2) рд╡िрдЪाрд░рдгा (3) рд╕рдж्рднाрд╡рдиा (4) рддрдиुрдоाрдирд╕ा 6. рдк्рд░рд╢्рдиो...

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдХा рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд░िрдЪрдп

рд╣рдардпोрдЧ рдк्рд░рджीрдкिрдХा рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд░рдЪрдпिрддा рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдпोрдЧी рд╣ैँ। рдЗрди्рд╣ोंрдиे рд╣рдардпोрдЧ рдХे рдЪाрд░ рдЕंрдЧो рдХा рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рд╣ै рддрдеा рдЗрди्рд╣ी рдХो рдЪाрд░ рдЕрдз्рдпाрдпों рдоे рдмाँрдЯा рдЧрдпा рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдпोрдЧी рдж्рд╡ाрд░ा рдмрддाрдП рдЧрдП рдпोрдЧ рдХे рдЪाрд░ рдЕंрдЧ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै । 1. рдЖрд╕рди-  "рд╣рдард╕्рде рдк्рд░рдердоांрдЧрдд्рд╡ाрджाрд╕рдиं рдкूрд░्рд╡рдоुрдЪ्рдпрддै"  рдХрд╣рдХрд░ рдпोрдЧी рд╕्рд╡ाрдд्рдоाрд░ाрдо рдЬी  рдиे рдк्рд░рдердо рдЕंрдЧ рдХे рд░ुрдк рдоें рдЖрд╕рди рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрди рдЖрд╕рдиो рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕्рдеैрд░्рдп, рдЖрд░ोрдЧ्рдп рддрдеा рдЕंрдЧрд▓ाрдШрд╡ рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै   'рдХुрд░्рдпाрдд्рддрджाрд╕рдиं рд╕्рдеैрд░्рдпрдоाрд░ोрдЧ्рдпं рдЪांрдЧрд▓ाрдШрд╡рдо् '।  рд╣.рдк्рд░. 1/17 рдЖрд╕рдиो рдХे рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े рд╕ाрдзрдХ рдХे рд╢рд░ीрд░ рдоे рд╕्рдеिрд░рддा рдЖ рдЬाрддी рд╣ै। рдЪंрдЪрд▓рддा рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं. рд▓рдЪीрд▓ाрдкрди рдЖрддा рд╣ै, рдЖрд░ोрдЧ्рдпрддा рдЖ рдЬाрддी рд╣ै, рд╢рд░ीрд░ рд╣рд▓्рдХा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै 1 рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рдкрди्рдж्рд░рд╣ рдЖрд╕рдиों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рд╣рдардпोрдЧрдк्рд░рджीрдкिрдХा рдоें рд╡рд░्рдгिрдд 15 рдЖрд╕рдиों рдХे рдиाрдо 1. рд╕्рд╡рд╕्рддिрдХाрд╕рди , 2. рдЧोрдоुрдЦाрд╕рди , 3. рд╡ीрд░ाрд╕рди , 4. рдХूрд░्рдоाрд╕рди , 5. рдХुрдХ्рдХुрдЯाрд╕рди . 6. рдЙрдд्рддाрдирдХूрд░्рдоाрд╕рди , 7. рдзрдиुрд░ाрд╕рди , 8. рдордд्рд╕्рдпेрди्рдж्рд░ाрд╕рди , 9. рдкрд╢्рдЪिрдоोрдд्рддाрдиाрд╕рди , 10. рдордпूрд░ाрд╕рди , 11. рд╢рд╡ाрд╕рди , 12. рд╕िрдж्рдзाрд╕рди , 13. рдкрдж्рдоाрд╕рди , 14. рд╕िंрд╣ाрд╕рди , 15. рднрдж्рд░ाрд╕рдиा । 2. рдк्рд░ाрдгाрдпाрдо- ...